Θρησκευτικα γ γυμνασιου ΙΙ. Η Ορθοδοξία στον σύγχρονο κόσμο

Η γεωγραφική εξάπλωση της Ορθοδοξίας είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη, με το μεγαλύτερο ποσοστό των Ορθοδόξων Χριστιανών να ζει σε περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης, των Βαλκανίων, της Ρωσίας, και του Καυκάσου, ενώ μικρότερες κοινότητες υπάρχουν και σε άλλες περιοχές του κόσμου.

Κύριες περιοχές εξάπλωσης:

1. Ανατολική Ευρώπη και Βαλκάνια:

   • Ρωσία: Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο με την περισσότερη Ορθόδοξη Χριστιανική πληθυσμιακή βάση. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μεγαλύτερη Ορθόδοξη εκκλησία στον κόσμο.

   • Ελλάδα: Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της Ορθοδοξίας και η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει σημαντική θέση στην ιστορία και την κοινωνία της χώρας.

   • Σερβία: Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην περιοχή και παίζει σημαντικό ρόλο στη Σερβία.

   • Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος, Μολδαβία: Και σε αυτές τις χώρες, η Ορθοδοξία είναι η επικρατούσα θρησκεία.

2. Ανατολικός Καύκασος και Κεντρική Ασία:

   • Γεωργία: Η Γεωργία έχει μια μακρά ιστορία Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης και η Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μία από τις παλαιότερες στον κόσμο.

   • Αρμενία: Η Αρμενία έχει μια δική της μορφή Χριστιανισμού (Αρμενική Αποστολική Εκκλησία), η οποία είναι παρόμοια με την Ορθοδοξία, αν και υπάρχει διαφορά στην εκκλησιαστική πρακτική και θεολογία.

3. Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική:

   • Στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική υπάρχουν μικρές αλλά ιστορικές κοινότητες Ορθοδόξων, κυρίως στην Αίγυπτο (Κοπτική Ορθοδοξία), στη Συρία, το Λίβανο και τη Παλαιστίνη (Χριστιανικές κοινότητες στην Ιερουσαλήμ). Αν και οι Χριστιανοί στην περιοχή έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια λόγω πολιτικών και θρησκευτικών διώξεων, η Ορθοδοξία παραμένει μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς.

4. Δυτική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική:

   • Δυτική Ευρώπη: Μικρότερες Ορθόδοξες κοινότητες υπάρχουν στην Αγγλία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, κυρίως από μετανάστες από τις παραπάνω χώρες της Ορθόδοξης ζώνης.

   • Βόρεια Αμερική: Η Ορθοδοξία έχει ισχυρή παρουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, λόγω μεταναστευτικών ροών από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, κυρίως τον 19ο και 20ό αιώνα. Στις ΗΠΑ, η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι οι πιο διαδεδομένες.

Γιατί αυτή η γεωγραφική εξάπλωση;

1. Ιστορικοί λόγοι:

   • Η Ορθοδοξία ξεκίνησε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) και με την κατάρρευση του Βυζαντίου και την επέκταση του Ρωμαϊκού κράτους στη Ρωσία και τα Βαλκάνια, η Ορθοδοξία διαδόθηκε.

   • Η Ρωσία υιοθέτησε την Ορθοδοξία τον 10ο αιώνα, όταν ο μεγάλος ηγεμόνας Βλαδίμηρος της Κιέβου ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, καθιστώντας την Ορθοδοξία την επίσημη θρησκεία της χώρας.

   • Στην περιοχή των Βαλκανίων, η Ορθοδοξία ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών και Οθωμανικών κατακτήσεων, και διατηρήθηκε ακόμα και μετά την πτώση των Βυζαντινών και την τουρκική κυριαρχία.

2. Κοινωνικοπολιτικοί λόγοι:

   • Η μετανάστευση από Ορθόδοξες χώρες προς άλλες περιοχές του κόσμου, ιδίως κατά τους 18ο και 19ο αιώνα, λόγω πολιτικών, οικονομικών και θρησκευτικών διώξεων, συνέβαλε στην εξάπλωση της Ορθοδοξίας σε νέες περιοχές, όπως η Βόρεια Αμερική, η Αυστραλία και η Δυτική Ευρώπη.

3. Θρησκευτική και πολιτική σταθερότητα:

   • Η Ορθοδοξία παρέμεινε σταθερή σε πολλές από τις περιοχές που αναφέραμε, σε αντίθεση με άλλες θρησκείες που επηρεάστηκαν από τους κατακτητές ή την εκκοσμίκευση των κρατών. Ακόμα και σε περιοχές όπου οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ήταν δύσκολες, η Ορθόδοξη Εκκλησία διατήρησε την επιρροή της, ιδιαίτερα στον χώρο των Βαλκανίων και της Ρωσίας.

Αυτοί είναι μερικοί από τους βασικούς παράγοντες που εξηγούν τη γεωγραφική διάρθρωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Πώς η μετανάστευση από τις Ορθόδοξες χώρες σε άλλες περιοχές του κόσμου έχει επηρεάσει την εξάπλωση της Ορθοδοξίας;  

1.Δημιουργία Ορθόδοξων Κοινοτήτων στο Εξωτερικό

Από τον 19ο αιώνα, και ιδιαίτερα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξε έντονη μετανάστευση από χώρες της Ορθόδοξης παράδοσης (Ρωσία, Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία κ.ά.) προς περιοχές όπως η Βόρεια Αμερική, η Αυστραλία, η Δυτική Ευρώπη και η Μέση Ανατολή. Οι μετανάστες αυτοί δημιούργησαν νέες Ορθόδοξες ενορίες και κοινοτικά δίκτυα, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των Ορθοδόξων σε περιοχές που δεν είχαν παράδοση Ορθοδοξίας.

2. Πολυπολιτισμικές και Διαθρησκειακές Αλληλεπιδράσεις

Η παρουσία Ορθόδοξων κοινοτήτων σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες έχει προσφέρει τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης με άλλες θρησκείες και πολιτισμούς. Για παράδειγμα, στην Αμερική και την Αυστραλία, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες έχουν συχνά συνεργαστεί με άλλες Χριστιανικές κοινότητες (όπως Καθολικοί και Προτεστάντες) και έχουν ενταχθεί στο ευρύτερο θρησκευτικό τοπίο. Αυτή η σύγκλιση έχει ενισχύσει την παρουσία της Ορθοδοξίας και έχει φέρει νέες ευκαιρίες για θρησκευτική και κοινωνική αλληλοκατανόηση.

3. Διασπορά και Διατήρηση Παράδοσης

Η μετανάστευση δεν έχει σημαίνει πάντα «εκδίωξη» της θρησκευτικής και πολιτισμικής παράδοσης, αντίθετα, πολλές Ορθόδοξες κοινότητες στον κόσμο διατήρησαν με μεγάλη προσήλωση τα θρησκευτικά τους έθιμα, τη γλώσσα τους και τις παραδόσεις τους. Στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, για παράδειγμα, οργανώθηκαν ενορίες που όχι μόνο λειτουργούσαν ως θρησκευτικοί χώροι λατρείας, αλλά και ως πολιτιστικά κέντρα που ενίσχυαν την ελληνική, ρωσική και άλλες εθνικές παραδόσεις.

4. Ορθοδοξία και Εξωτερικές Αποστολές

Η μετανάστευση δημιούργησε και νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη αποστολικών και ιεραποστολικών δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αμερική έχει αναπτύξει δυναμικές ιεραποστολικές δράσεις και εκπαίδευση ιερέων για να καλύψει τις ανάγκες των πιστών και να προσελκύσει νέους χριστιανούς στην πίστη, κάτι που ενίσχυσε την εξάπλωση της Ορθοδοξίας.

5. Συνεργασία με άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες

Η μετανάστευση έχει οδηγήσει σε μια πιο οργανωμένη και συντονισμένη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών Ορθόδοξων Εκκλησιών, οι οποίες, παρότι διαφέρουν σε τοπικό επίπεδο (π.χ. Ρωσική, Ελληνική, Σερβική Εκκλησία κ.α.), συχνά συνεργάζονται για να διαχειριστούν τις προκλήσεις που σχετίζονται με τη διατήρηση της πίστης στις κοινότητες του εξωτερικού. Έτσι, η παρουσία της Ορθοδοξίας σε νέες περιοχές έχει ενδυναμώσει την έννοια της παγκόσμιας Ορθοδοξίας, παρά τις εθνικές και πολιτισμικές διαφορές.

6. Ορθοδοξία και Πολιτική

Η μετανάστευση μπορεί επίσης να επηρεάσει την Ορθοδοξία σε πολιτικό επίπεδο, καθώς οι κοινότητες αυτές συχνά αναπτύσσουν πολιτική δράση και συμμετοχή στις χώρες υποδοχής τους. Ιδιαίτερα στη Βόρεια Αμερική, οι Ορθόδοξες εκκλησίες έχουν συνεισφέρει σε διάφορες πολιτιστικές, κοινωνικές και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες, ενισχύοντας την πολιτική και κοινωνική παρουσία των Ορθόδοξων.