ΒΟΥΔΔΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

 

Κύρια είδη βουδιστικών αρχιτεκτονικών μνημείων

1. Στούπα (Stupa)

Η στούπα είναι ίσως το αρχαιότερο και πιο χαρακτηριστικό βουδιστικό κτίσμα.

• Σχήμα: ημισφαιρικό, με συμβολισμό την κοσμική οροφή και το μονοπάτι προς τη φώτιση.

• Χρήση: χώρος προσκύνησης· συχνά περιέχει λείψανα του Βούδα ή σημαντικών μοναχών.

• Παράδειγμα: Σατσίγια Στούπα, Μεγάλη Στούπα του Σάντσι στην Ινδία.  

Η Στούπα Τσαουκχάντι χτίστηκε κατά την περίοδο Γκούπτα (4ος και 5ος αιώνας μ.Χ.) και πιστεύεται ότι σηματοδοτεί το μέρος όπου ο Βούδας συνάντησε για πρώτη φορά μια ομάδα πέντε ασκητών (οι οποίοι αργότερα έγιναν οι πρώτοι μαθητές του). Ορθογώνιο σχήμα, με σκαλοπάτια που οδηγούσαν προς τα πάνω, ήταν διακοσμημένο με γλυπτά του Βούδα. Η οκταγωνική κατασκευή ακριβώς στην κορυφή είναι μια προσθήκη από τον γιο ενός ιερέα κατά την περίοδο των Μουγκάλ, το 1588 μ.Χ. Σάρναθ, Ούταρ Πραντές, Ινδία , 5ος αιώνας μ.Χ.

2. Παγόδα (Pagoda)

Η παγόδα εξελίχθηκε από τη στούπα όταν ο Βουδισμός εξαπλώθηκε στην Κίνα, Κορέα και Ιαπωνία.

• Σχήμα: πολυώροφη, κατακόρυφη δομή με χαρακτηριστική στέγη ανά επίπεδο.

• Συμβολισμός: τα πέντε στοιχεία (γη, νερό, φωτιά, αέρας, αιθέρας).

• Παράδειγμα: Παγόδα του Ναού Χοριού-τζι στην Ιαπωνία.

3. Βιχάρα (Vihara)

Πρόκειται για βουδιστικά μοναστήρια.

• Εξυπηρετούν ως χώροι κατοίκησης μοναχών, με αίθουσες διδασκαλίας και διαλογισμού.

• Στην αρχαιότητα ήταν συχνά σπηλαιώδη συγκροτήματα.

• Παράδειγμα: Σπήλαια Ατζάντα και Ελόρα στην Ινδία.

4. Τσαϊτία (Chaitya Hall)

Αίθουσες λατρείας, συχνά λαξευμένες σε βράχο.

• Μακρόστενες αίθουσες με αψιδωτή οροφή.

• Περιέχουν μια μικρή στούπα στο εσωτερικό.

• Παράδειγμα: Σπηλιά Καρλί στην Ινδία.

5. Ναοί (Temples)

Σε πολλές περιοχές δημιουργήθηκαν μεγάλα συγκροτήματα ναών με αυλές, αίθουσες και παγόδες.

• Παράδειγμα: Ανγκόρ Βατ στην Καμπότζη (με ισχυρές επιρροές Ινδουισμού και Βουδισμού), Γουάτ Πο στην Ταϊλάνδη.

---

🔶 Αρχιτεκτονικές αρχές και συμβολισμοί

• Άξονας προς τον ουρανό: συμβολίζει τη φώτιση.

• Κυκλικοί ή τετραγωνικοί χώροι: αντιπροσωπεύουν την κοσμική τάξη.

• Γεωμετρική συμμετρία: εκφράζει την ισορροπία του κόσμου.

• Μαντάλα: πολλές κάτοψεις βασίζονται σε μαντάλα, δηλαδή συμβολικό διάγραμμα του σύμπαντος.

---

🔶 Υλικά και τεχνικές

• Στην Ινδία: πέτρα, τούβλο, λαξευμένες στο βράχο κατασκευές.

• Στην Κίνα & Ιαπωνία: ξύλο, περίτεχνες ξύλινες στέγες με ανασηκωμένες άκρες.

• Στο Θιβέτ: πέτρα, πηλός και ζωγραφική με δυνατά χρώματα.